استانداردهای فرش ماشینی را بشناسیم

درطی قرن گذشته با گسترش شهرنشینی به تدریج الگو های جدیدی در زندگی شهرنشینان ایجاد شد که تاثیرات مستقیمی بر ابعاد مختلف زندگی ایشان اللخصوص طرح و ابعاد فرش بر جای گذاشته است . از جمله این تاثیرات می توان به الزاماتی اشاره نمود که در معماری جدید منازل مسکونی به وجود آمده است و مفروش نمودن کف اتاق ها به ابعاد خاصی محدود شده است .

به عنوان مثال با بررسی قالی های عشایری در میابیم :

بافندگان عشایری و حتی روستایی در گذشته الزامی بر رعایت ابعاد خاص برای قالی های خود نداشتند . اما از آنجایی که زندگی عشایری در چادرهای کوچک ایلی جریان داشت و حتی پس از آن که بسیاری از این کوچنشينان به زندگی یکجا نشینی ملزم گردیدند با توجه به محدود بودن اتاق و محدوده چادرهای عشایری عموما به بافت کوچکتر نظیر قالیچه های ذرع و نیم ، قالیچه دو ذرع و حداکثر قالی 6 متری می پرداختند .

اما از زمانی که بافندگان به عنوان یکی از راه های درآمد اقتصادی خود ، بافندگی فرش را پیشه اصلی خود ساختند و خود نیزبا گسترش وسایل ارتباط جمعی با شهرها و الگو های جدید شهر نشینی آشنا شدند ، ملزم گردیدند که ابعاد قالی های خود را منطبق بر نیازهای شهرنشینان قرار دهند .

با نگاهی به معماری و ساخت منازل می توان متداول ترین ابعاد بافت قالی که در منازل مورد استفاده قرار می گیرند را به شرح ذیل نام برد :

1- ذرع و نیم = 1.041.56 X متر

2- دو ذرع = 1.20X2.20 متر

3- ذرع و چارک = 1.30X0.80 متر

4- پشتی = 100الی 60X90 سانتيمتر

5- 6متري2X3 =

6- 9 متري2.5 X 3.5 =

7- 12متري3X4 =

8- کناره با عرض 60 الی 90 سانتی متر در طول 4 ، 8 يا 10 متر و بیشتر

9- قالی :

تفاوت قالی و قالیچه در این است که معمولا کلیه فرش هایی که ابعاد آنها بیش از 6 متر مربع باشد ، قالی نام گذاری می گردند . در مقابل معمولا اندازه های کمتر از 6 متر مربع را قالیچه ( قالی کوچک) نام گذاری کرده اند .

این ابعاد امروزه مورد توجه اغلب خریداران فرش قرار گرفته است و تولید کنندگان فرش نیز در ارائه این ابعاد توجه بیشتری می نمایند . در سالهای اخیر ابعاد دیگری نظیر 9متري و …نیز مورد سفارش خریداران بوده است .

شاید عمده ترین دلیل استقبال از موارد مذکور آن است که اتاق ها و سالن های منازل غالبا در اندازه های فوق طراحی شده و لذا مفروش کردن اتاق ها با فرش هایی از این دست ، ساده تر و زیبا تر می باشد .

بررسی ابعاد غیرعادی فرش در تاریخچه صنعت فرشبافی ایران

در بررسی بسیاری از فرش های قدیمی ، با ابعادی مواجه می شویم که برخی از آنها کاملا غیرعادی می باشد و به احتمال قریب به یقین برای کاربرد خاصی بافته شده است .

در برخی از این ابعاد، فرش های چند ضلعی ، با اضلاع نامساوی دیده می شود که حتی طراحی نقش آنها نیز فقط برای همان ابعاد کاربرد پیدا می کند .

در طی چند دهه اخیر نیز به طور مقطعی ابعاد گوناگوني از دايره و همچنین ابعاد گوناگون مربع به ویژه 2X2 و 3×3 و3.5 X3.5 مورد توجه بازار های خارجی فرش بوده است .

در کنار ابعاد مذکور می توان به موارد دیگری همچون پرده ای وكلگي اشاره نمود که کاربرد نوع اخیر آن ها بیشتر جهت کاخ و قصرهای شاهی بوده است .

قالی کلگی

کلگی نوعی قالی است با اندازه تقریبی : 2X4 یا 3X6 وحتی بزرگتر که معمولا طول آن1.5 الی 2 برابر عرض آن و حتی بیشتراست . کاربرد کلگی درآن است که می توان با کنار هم قرار دادن 2 یا 3 عدد از آنها اتاق های بزرگی مانند سالن های تجمع ، و بارعام را مفروش ساخت .

قالیچه پرده ای

پرده ای ؛ قالیچه ای است با اندازه تقریبی :1.20 الی 1.5 X2.5 الی 2.80 متر.البته استفاده از فرش به عنوان پرده هیچ گاه میان ایرانیان رواج نداشته است و لذا علت رواج اصطلاح پرده ای در فرشبافی ایران را باید درجای دیگری جست وجو کرد .

متعاقبا انتقال برخی ازآثارایرانی نظیر پرده های قلمکار درکتاب ها متداول گردید . زیرا ، طرح پارچه های قلمکار ، بسیار ساده است و با توجه به تکنیک های ابتدایی چاپ در آن زمان به راحتی با خطوط سیاه رنگ بر روی کاغذ چاپ شده اند .

متعاقبا تصاویر پرده های قلمکار که از نظر طرح و اندازه بی شباهت به فرش نبودند ، مورد تقلید و کپی برداری بافندگان قالی قرار گرفته اند و در نهایت اصطلاح فرش پرده ای در ایران رواج یافت .

قالی بزرگ پارچه ( فرش بزرگ پارچه)

در میان ابعاد ذکر شده ، بافت قالی های بسیار بزرگ با مساحت های 20 ، 30 ، 40 متر و حتی بزرگتر نیز در 200 سال گذشته مرسوم بوده است .

لازم به ذکر است این ابعاد از فرش اغلب جهت استفاده در دربارهای حکومتی و یا اماکن مذهبی و نظایر آن بافته می شده است .

در گزارشات تاریخی توسط مورخین گفته شده : می توان ابعادی بزرگتر مانند 1000 متر مربع را برای فرش های ایرانی به ثبت رساند . برای مثال قالی های بهارستان ، به خوبی گویای یکی از بزرگترین فرش های قدیمی ایران در 1400 سال قبل می باشد .

در طی چند سال اخیر نیز در ایران تعداد معدودی فرش با ابعاد بیش از 1000 متر بافته شده و یا در حال بافت است که طبق اطلاعات موجود همگی بر اساس سفارشات خاص و برای اماکنی بافته می شوند که از قبل پیش بینی های لازم برای استقرار فرشی با این ابعاد در آنجا در نظر گرفته شده است .

استاندارد فرش ماشینی :

امروزه در صنعت فرش ماشینی با توجه به محدودیت بافت و البته مهندسی خانه ها به شیوه مدرن این نتیجه را در پی داشته که تمامی فرش ها در یک قالب استاندارد بافته می شوند و دارای سایز های محدودی می باشند . این ابعاد مختص تمامی شانه و تراکم فرش ماشینی اعم از فرش 1500 شانه ، فرش ماشینی 1200 شانه ، فرش ماشینی 1000 شانه ، فرش ماشینی 700 شانه و حتی فرش فانتزی ، فرش امپریال و فرش کودک می باشد .

این ابعاد به پنج سایز استاندارد فرش ماشینی 12 متری ، فرش 9 متری ، فرش 6 متری ، فرش 1.5×2.25 و فرش 1×1.5 اشاره کرد .

البته لازم به ذکر است امکان بافت ابعاد ناقواره فرش ماشینی نیز وجود دارد اما این پنج سایز بعلاوه فرش گرد و بیضی که برای دکوراسیون منزل های ایرانی استفاده می شود تا حدود زیادی نیاز مشتری امروز را بر طرق می کند .

اشتراک در تلگرام